Γενικά:
| Μουσική | : | Μίκης Θεοδωράκης |
| Στίχοι | : | Βασίλης Ρώτας |
| Ερμηνεία | : | Ντόρα Γιαννακοπούλου |
| Κυκλοφορία | : | 1963 |
Στίχοι:
Ήταν πρωί του Αυγούστου,
κοντά στη ροδαυγή,
βγήκα να πάρω αγέρα
στην ανθισμένη γη.
Βλέπω μια κόρη κλαίει,
σπαραχτικά θρηνεί
σπάσε καρδιά μου εχάθη
το γελαστό παιδί.
Είχεν αντρεία, είχε θάρρος
και αιώνια θα θρηνώ
το πηδηχτό του βήμα,
το γέλιο το γλυκό.
Ανάθεμα την ώρα,
κατάρα τη στιγμή!
Σκοτώσαν οι εχθροί μας
το γελαστό παιδί...
Μόν' να 'ταν σκοτωμένο
στου αρχηγού το πλάι
και μόνον από βόλι
Εγγλέζου να 'χε πάει
κι από απεργία πείνας,
μέσα στη φυλακή
θα 'ταν τιμή μου που 'χασα
το γελαστό παιδί.
Βασιλικιά μου αγάπη
μ' αγάπη θα σε κλαίω
για το ό,τι έκανες
αιώνια θα το λέω...
Γιατί όλους τους εχθρούς μας
θα ξέκανες εσύ,
δόξα, τιμή, στ' αξέχαστο
το γελαστό παιδί!
Άλλες ερμηνείες:
Μίκης Θεοδωράκης (1964 - ΕΝΑΣ ΟΜΗΡΟΣ)
Σούλα Μπιρμπίλη (1965;)
Μαρία Φαραντούρη (1966 - ΕΝΑΣ ΟΜΗΡΟΣ)
Κώστας Χατζής (1966 - ΤΡΑΓΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ)
Μαρία Φαραντούρη (1971 - SONGS AND GUITAR PIECES BY THEODORAKIS)
Χορωδία Τρικάλων (1974 - ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ 3)
Γεωργία Λόγγου (1978 - ΣΤΟ ΠΕΝΤΑΓΡΑΜΜΟ ΤΟΥ ΜΙΚΗ Νο 2)
Μίκης Θεοδωράκης (1986 - ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΟΥ 1959-1986 ΙΙ)
Μαρία Ζώη (2000 - ΚΑΘΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ)
Χορωδία (2004 - ΜΙΑ ΖΩΗ ΕΛΛΑΔΑ)
Ντόρα Γιαννακοπούλου (2006 - ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ)
Σούλα Μπιρμπίλη (1965;)
Μαρία Φαραντούρη (1966 - ΕΝΑΣ ΟΜΗΡΟΣ)
Κώστας Χατζής (1966 - ΤΡΑΓΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ)
Μαρία Φαραντούρη (1971 - SONGS AND GUITAR PIECES BY THEODORAKIS)
Χορωδία Τρικάλων (1974 - ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ 3)
Γεωργία Λόγγου (1978 - ΣΤΟ ΠΕΝΤΑΓΡΑΜΜΟ ΤΟΥ ΜΙΚΗ Νο 2)
Μίκης Θεοδωράκης (1986 - ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΟΥ 1959-1986 ΙΙ)
Μαρία Ζώη (2000 - ΚΑΘΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ)
Χορωδία (2004 - ΜΙΑ ΖΩΗ ΕΛΛΑΔΑ)
Ντόρα Γιαννακοπούλου (2006 - ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ)
Πληροφορίες:
Το τραγούδι είναι από την θεατρική παράσταση "Ένας όμηρος", ("The hostage" του Ιρλανδού Μπρένταν Μπίαν (Brendan Francis Behan) σε μετάφραση Βασίλη Ρώτα και Βούλας Δαμιανάκου), που ανέβηκε στο ΚΥΚΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ από τον θίασο του Λεωνίδα Τριβιζά το 1962.
Το έργο αναφέρεται1 στους αγώνες ανεξαρτησίας των Ιρλανδών αλλά και στον εμφύλιο που ξέσπασε μεταξύ τους το 1921-22, μετά την υπογραφή της συνθήκης ανεξαρτησίας. Ειδικά το τραγούδι, αναφέρεται στον Μάικλ Κόλλινς, αγωνιστή και πρωτεργάτη της υπογραφής της συνθήκης, που η μητέρα του Μπίαν αποκαλούσε "Το γελαστό μου παιδί". Ο Κόλλινς, παρά τις προσπάθειές του να μη χυθεί αδελφικό αίμα, έπεσε θύμα ενέδρας στο Κορκ και σκοτώθηκε στις 22 Αυγούστου του 1922. Εξ ού και ο πρώτος στίχος του τραγουδιού, "ήταν πρωί τ' Αυγούστου".
Γι' αυτό και στην δεύτερη στροφή, ο αρχικός στίχος έλεγε "σκοτώσαν οι δικοί μας / το γελαστό παιδί". Σκοτώθηκε δηλαδή από αδελφοκτόνο χέρι και όχι από βόλι Εγγλέζου, όπως εξηγεί στη συνέχεια.
Ωστόσο, η διόρθωση αυτού του στίχου ίσως να δικαιολογείται εν μέρει, αν θεωρήσουμε ότι ο Θεοδωράκης (ή ο ίδιος ο Ρώτας;) θέλησε να αποδώσει το κλίμα που επικτρατούσε εκείνη την εποχή και στα ελληνικά πράγματα, με το παρακράτος στις... δόξες του (βλέπε δολοφονίες Γρηγόρη Λαμπράκη, Στέφανου Βελδεμίρη, Διονύση Κερπινιώτη). Όπως λέει2 και ο Θεοδωράκης: Η πλοκή του έργου που παρέπεμπε σε μεγάλο βαθμό στις δικές μας ιστορικές εμπειρίες, προσέδωσε στο έργο -πέρα από την όποια αισθητική του αξία- και πολιτική διάσταση, δεδομένου ότι την εποχή εκείνη ζούσαμε σημαντικά γεγονότα όπως η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, που άνοιξε νέα σελίδα στην ελληνική ιστορία και έτσι «Το γελαστό παιδί» μπορούμε να πούμε ότι εκείνη την εποχή έγινε ύμνος της επαναστατημένης νεολαίας.
Να σημειώσω ότι εκτός από την αλλαγή αυτού του στίχου, πολλοί από τους μεταγενέστερους έχουν κάνει διάφορες αλλαγές, μικρότερης σημασίας, στις ερμηνείες τους. Ωστόσο, θα πρέπει να αναφέρω τον στίχο "σκοτώσαν οι φασίστες / το γελαστό παιδί", που μπορεί να το σιγοψιθύριζαν πολλοί αλλά δεν υπήρχε καταγεγραμμένο στη δισκογραφία. Πρώτη, νομίζω, το βροντοφώναξε η Φαραντούρη, στη συναυλία που έγινε αμέσως μετά την μεταπολίτευση, στο κατάμεστο γήπεδο του Πανιωνίου. (σ.σ. περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις...).
Η μελωδία χρησιμοποιήθηκε επίσης στη μουσική που έγραψε ο Θεοδωράκης για την ταινία "Ζ" του Κώστα Γαβρά (1969), βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Βασίλη Βασιλικού με θέμα την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Ο δίσκος ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ που αναφέρω περιέχει τραγούδια που ακούστηκαν στην ομώνυμη θεατρική παράσταση που ανέβηκε στο θέατρο ΠΑΡΚ του Λεωνίδα Τριβιζά, και ηχογραφήθηκαν αμέσως μετά (1963).
Το έργο αναφέρεται1 στους αγώνες ανεξαρτησίας των Ιρλανδών αλλά και στον εμφύλιο που ξέσπασε μεταξύ τους το 1921-22, μετά την υπογραφή της συνθήκης ανεξαρτησίας. Ειδικά το τραγούδι, αναφέρεται στον Μάικλ Κόλλινς, αγωνιστή και πρωτεργάτη της υπογραφής της συνθήκης, που η μητέρα του Μπίαν αποκαλούσε "Το γελαστό μου παιδί". Ο Κόλλινς, παρά τις προσπάθειές του να μη χυθεί αδελφικό αίμα, έπεσε θύμα ενέδρας στο Κορκ και σκοτώθηκε στις 22 Αυγούστου του 1922. Εξ ού και ο πρώτος στίχος του τραγουδιού, "ήταν πρωί τ' Αυγούστου".
Γι' αυτό και στην δεύτερη στροφή, ο αρχικός στίχος έλεγε "σκοτώσαν οι δικοί μας / το γελαστό παιδί". Σκοτώθηκε δηλαδή από αδελφοκτόνο χέρι και όχι από βόλι Εγγλέζου, όπως εξηγεί στη συνέχεια.
Ωστόσο, η διόρθωση αυτού του στίχου ίσως να δικαιολογείται εν μέρει, αν θεωρήσουμε ότι ο Θεοδωράκης (ή ο ίδιος ο Ρώτας;) θέλησε να αποδώσει το κλίμα που επικτρατούσε εκείνη την εποχή και στα ελληνικά πράγματα, με το παρακράτος στις... δόξες του (βλέπε δολοφονίες Γρηγόρη Λαμπράκη, Στέφανου Βελδεμίρη, Διονύση Κερπινιώτη). Όπως λέει2 και ο Θεοδωράκης: Η πλοκή του έργου που παρέπεμπε σε μεγάλο βαθμό στις δικές μας ιστορικές εμπειρίες, προσέδωσε στο έργο -πέρα από την όποια αισθητική του αξία- και πολιτική διάσταση, δεδομένου ότι την εποχή εκείνη ζούσαμε σημαντικά γεγονότα όπως η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, που άνοιξε νέα σελίδα στην ελληνική ιστορία και έτσι «Το γελαστό παιδί» μπορούμε να πούμε ότι εκείνη την εποχή έγινε ύμνος της επαναστατημένης νεολαίας.
Να σημειώσω ότι εκτός από την αλλαγή αυτού του στίχου, πολλοί από τους μεταγενέστερους έχουν κάνει διάφορες αλλαγές, μικρότερης σημασίας, στις ερμηνείες τους. Ωστόσο, θα πρέπει να αναφέρω τον στίχο "σκοτώσαν οι φασίστες / το γελαστό παιδί", που μπορεί να το σιγοψιθύριζαν πολλοί αλλά δεν υπήρχε καταγεγραμμένο στη δισκογραφία. Πρώτη, νομίζω, το βροντοφώναξε η Φαραντούρη, στη συναυλία που έγινε αμέσως μετά την μεταπολίτευση, στο κατάμεστο γήπεδο του Πανιωνίου. (σ.σ. περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις...).
Η μελωδία χρησιμοποιήθηκε επίσης στη μουσική που έγραψε ο Θεοδωράκης για την ταινία "Ζ" του Κώστα Γαβρά (1969), βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Βασίλη Βασιλικού με θέμα την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Ο δίσκος ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ που αναφέρω περιέχει τραγούδια που ακούστηκαν στην ομώνυμη θεατρική παράσταση που ανέβηκε στο θέατρο ΠΑΡΚ του Λεωνίδα Τριβιζά, και ηχογραφήθηκαν αμέσως μετά (1963).
Πηγές:
1 Γιώργος Πισσαλίδης, εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, 16 Οκτ 2010
2 Από το πρόγραμμα της παράστασης "ΕΝΑΣ ΟΜΗΡΟΣ", που ανέβηκε τον Νοέμβριο του 2011 στο "Θεατρικό βαγόνι" του τρένου του Ρουφ.
2 Από το πρόγραμμα της παράστασης "ΕΝΑΣ ΟΜΗΡΟΣ", που ανέβηκε τον Νοέμβριο του 2011 στο "Θεατρικό βαγόνι" του τρένου του Ρουφ.
Τελευταία ενημέρωση: 22/11/11
Νέες καταχωρίσεις και πληροφορίες θα βρείτε στο «άσματρον».
Εκεί μπορείτε να κάνετε και τα σχόλιά σας.
Εκεί μπορείτε να κάνετε και τα σχόλιά σας.
No comments:
New comments are not allowed.